İrana zərbə endirən dronların “mini” olması ciddi müzakirələrə yol açıb. Bu mini-dronların İsraildən uçub gəlməsinin mümkünsüzlüyü hansısa yaxın ərazilərdən qalxması versiyasını ortaya çıxarıb.
Axar.az xəbər verir ki, İran rəsmiləri, xüsusilə SEPAH artıq dronların İran ərazisindən qalxdığı haqda məlumat yayıblar. Bunun səbəbi sərhəddən hər hansı təhlükəli obyektin keçməsi barədə radarların heç nə qeydə almamasıdır. İran ya İsrail texnikasının ən müasir olduğunu, özünün müdafiə sistemlərinin və peyklərinin bu PUA-ları “görmədiyini” elan etməli, ya da digər versiyaya – dronların məhz İran ərazisindən qalxmasına üstünlük verməlidir.
Hazırda ikinci versiya aktivdir. Bu isə növbəti sualı ortaya çıxarır: Bu dronlar İran ərazisinə əvvəlcədən yerləşdirilib. Bəs, nə vaxt və hansı marşrutla?
SEPAH komandirləri hələ ki, bu mövzuya toxunmurlar. Ancaq istər-istəməz, gec və ya tez nəzərlər Ermənistanın üzərinə dikiləcək.
Erməni mediasının dronların Azərbaycandan qalxması barədə böhtanlarını İran özü belə təkzib edir – qeyd etdiyimiz ki, dronların İran ərazisindən qaldırıldığını bildirir. İranla Azərbaycan arasında quru sərhədi açıq deyil, yalnız yük maşınları keçir, həmçinin hava nəqliyyatı var. Yük maşınları isə “sona qədər” yoxlanılır, hava nəqliyyatı ilə də hərbi təyinatlı nələrsə daşımaq mümkünsüzdür.
İranın İraqla sərhədi də kifayət qədər gücləndirilmiş vəziyyətdədir: İraqda SEPAH-ın qərargahları yerləşir və İran agentura şəbəkəsi bu ölkədə çox güclüdür.
İrana Körfəzdən, yaxud şərq qonşularından – Əfqanıstan, Türkmənistan, Pakistandan – hər hansı hərbi təyinatlı daşınma həyata keçirilməsi real deyil. Əvvəla, həmin ölkələrin ABŞ və İsraillə əlaqələri zəifdir, digər tərəfdən isə İran şərq sərhədində və şərq qonşularında, o cümlədən Körfəzdə kifayət qədər aktivdir.
İranın ən “zəif yeri” hazırda məhz Ermənistandır. Ermənistanın maraqlarını qorumaqla, Azərbaycanla münasibətlərini düşmənçilik səviyyəsinə çatdıran İran Ermənistandan təhlükə gələcəyini gözləmir.
Xatırlayaq ki, Krım körpüsünün partladılması əməliyyatı da Ermənistan üzərindən həyata keçirilmişdi. Rusiya arxayın olduğu müttəfiqinin mallarını yoxlamamış, əvəzində isə Ermənistan Avropadan gələn malların sənədlərini Aİİ standartlarına çevirərək, yük maşınının yoxlanılmadan Rusiya ərazisinə keçidinə şərait yaratmışdı.
Eyni ssenari ilə Ermənistandan İrana qarşı istifadə edilməsi ehtimalı həddən artıq yüksəkdir.
Bu məqama əlavələr də edilə bilər: ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Börns Qafqaz ölkələri içərisində yalnız Ermənistana, həm də məxfi şəkildə səfər etmişdi. 15 iyul 2022-ci ildə, Rusiyanın Ermənistandakı mediası “özəl mənbələrə istinadla” məlumat yaydıqdan - yəni Rusiya xüsusi xidməti bu səfəri ifşa etdikdən - sonra Börnsün İrəvana səfəri və Paşinyanla qapalı görüş keçirdiyi rəsmi şəkildə bircə cümlə ilə təsdiqlənmişdi.
İsrailin həyata keçirdiyi ehtimal edilən hücumda əsas dəstəkçinin ABŞ olduğu şübhəsizdir. MKİ geyimli MOSSAD-çıların Ermənistandan İrana nələrsə daşıya biləcəyi ehtimalı bu baxımdan diqqətçəkicidir.
MKİ şefinin ardınca İrəvana Mi-6 rəhbəri Riçard Murun gəlişi də indiki məqamda nəzərdə qaçırılmamalıdır. Bu səfər də məxfi keçirilmişdi. MKİ və Mi-6-nın yüksək səviyyədə əməkdaşlığı da müzkirə mövzusu deyil. Hətta bu səfərin ardınca – 2022-ci ilin noyabr-dekabr aylarında rusiyalı tanınmış politoloqlar MKİ və Mi-6-nın Ermənistanı ələ keçirdiyini elan etdilər.
ABŞ-ın dünyadakı ən böyük səfirliyinin – yəni kəşfiyyatçılarının – kiçik Ermənistanda olduğunu da nəzərə almalıyıq.
Bu məlumatların təhlili İrana yerləşdirilən İsrail və yaxud ABŞ dronları üçün ən ideal marşrutun Ermənistan olduğu ehtimalını gücləndirir.
Nəzərə alaq ki, Ermənistan hakimiyyəti qərbyönlüdür və tapşırıq və göstərişləri də Qərbdən alırlar. Hətta Ermənistan dövlətinin yaranmasına görə borclu olduqları Rusiyadan hazırda imtina yolunu tutublar və Moskvanı rahat şəkildə satdıqlarını elan etməkdən çəkinmirlər.
Ənənəvi erməni təfəkkürüdür. Bu baxımdan Ermənistanın "müttəfiq saydığı" İrana qarşı MKİ və ya MOSSAD-ın fəaliyyətinə yaşıl işıq yandırmasına nə mane ola bilər?
Axar.az xəbər verir ki, İran rəsmiləri, xüsusilə SEPAH artıq dronların İran ərazisindən qalxdığı haqda məlumat yayıblar. Bunun səbəbi sərhəddən hər hansı təhlükəli obyektin keçməsi barədə radarların heç nə qeydə almamasıdır. İran ya İsrail texnikasının ən müasir olduğunu, özünün müdafiə sistemlərinin və peyklərinin bu PUA-ları “görmədiyini” elan etməli, ya da digər versiyaya – dronların məhz İran ərazisindən qalxmasına üstünlük verməlidir.
Hazırda ikinci versiya aktivdir. Bu isə növbəti sualı ortaya çıxarır: Bu dronlar İran ərazisinə əvvəlcədən yerləşdirilib. Bəs, nə vaxt və hansı marşrutla?
SEPAH komandirləri hələ ki, bu mövzuya toxunmurlar. Ancaq istər-istəməz, gec və ya tez nəzərlər Ermənistanın üzərinə dikiləcək.
Erməni mediasının dronların Azərbaycandan qalxması barədə böhtanlarını İran özü belə təkzib edir – qeyd etdiyimiz ki, dronların İran ərazisindən qaldırıldığını bildirir. İranla Azərbaycan arasında quru sərhədi açıq deyil, yalnız yük maşınları keçir, həmçinin hava nəqliyyatı var. Yük maşınları isə “sona qədər” yoxlanılır, hava nəqliyyatı ilə də hərbi təyinatlı nələrsə daşımaq mümkünsüzdür.
İranın İraqla sərhədi də kifayət qədər gücləndirilmiş vəziyyətdədir: İraqda SEPAH-ın qərargahları yerləşir və İran agentura şəbəkəsi bu ölkədə çox güclüdür.
İrana Körfəzdən, yaxud şərq qonşularından – Əfqanıstan, Türkmənistan, Pakistandan – hər hansı hərbi təyinatlı daşınma həyata keçirilməsi real deyil. Əvvəla, həmin ölkələrin ABŞ və İsraillə əlaqələri zəifdir, digər tərəfdən isə İran şərq sərhədində və şərq qonşularında, o cümlədən Körfəzdə kifayət qədər aktivdir.
İranın ən “zəif yeri” hazırda məhz Ermənistandır. Ermənistanın maraqlarını qorumaqla, Azərbaycanla münasibətlərini düşmənçilik səviyyəsinə çatdıran İran Ermənistandan təhlükə gələcəyini gözləmir.
Xatırlayaq ki, Krım körpüsünün partladılması əməliyyatı da Ermənistan üzərindən həyata keçirilmişdi. Rusiya arxayın olduğu müttəfiqinin mallarını yoxlamamış, əvəzində isə Ermənistan Avropadan gələn malların sənədlərini Aİİ standartlarına çevirərək, yük maşınının yoxlanılmadan Rusiya ərazisinə keçidinə şərait yaratmışdı.
Eyni ssenari ilə Ermənistandan İrana qarşı istifadə edilməsi ehtimalı həddən artıq yüksəkdir.
Bu məqama əlavələr də edilə bilər: ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Uilyam Börns Qafqaz ölkələri içərisində yalnız Ermənistana, həm də məxfi şəkildə səfər etmişdi. 15 iyul 2022-ci ildə, Rusiyanın Ermənistandakı mediası “özəl mənbələrə istinadla” məlumat yaydıqdan - yəni Rusiya xüsusi xidməti bu səfəri ifşa etdikdən - sonra Börnsün İrəvana səfəri və Paşinyanla qapalı görüş keçirdiyi rəsmi şəkildə bircə cümlə ilə təsdiqlənmişdi.
İsrailin həyata keçirdiyi ehtimal edilən hücumda əsas dəstəkçinin ABŞ olduğu şübhəsizdir. MKİ geyimli MOSSAD-çıların Ermənistandan İrana nələrsə daşıya biləcəyi ehtimalı bu baxımdan diqqətçəkicidir.
MKİ şefinin ardınca İrəvana Mi-6 rəhbəri Riçard Murun gəlişi də indiki məqamda nəzərdə qaçırılmamalıdır. Bu səfər də məxfi keçirilmişdi. MKİ və Mi-6-nın yüksək səviyyədə əməkdaşlığı da müzkirə mövzusu deyil. Hətta bu səfərin ardınca – 2022-ci ilin noyabr-dekabr aylarında rusiyalı tanınmış politoloqlar MKİ və Mi-6-nın Ermənistanı ələ keçirdiyini elan etdilər.
ABŞ-ın dünyadakı ən böyük səfirliyinin – yəni kəşfiyyatçılarının – kiçik Ermənistanda olduğunu da nəzərə almalıyıq.
Bu məlumatların təhlili İrana yerləşdirilən İsrail və yaxud ABŞ dronları üçün ən ideal marşrutun Ermənistan olduğu ehtimalını gücləndirir.
Nəzərə alaq ki, Ermənistan hakimiyyəti qərbyönlüdür və tapşırıq və göstərişləri də Qərbdən alırlar. Hətta Ermənistan dövlətinin yaranmasına görə borclu olduqları Rusiyadan hazırda imtina yolunu tutublar və Moskvanı rahat şəkildə satdıqlarını elan etməkdən çəkinmirlər.
Ənənəvi erməni təfəkkürüdür. Bu baxımdan Ermənistanın "müttəfiq saydığı" İrana qarşı MKİ və ya MOSSAD-ın fəaliyyətinə yaşıl işıq yandırmasına nə mane ola bilər?